Mỹ thay đổi chiến thuật răn đe TQ trên Biển Đông

Lầu Năm Góc quyết định phát triển những chiến thuật mới này trong bối cảnh Trung Quốc đang có một loạt hành động bồi đắp nhằm thay đổi hiện trạng trên Biển Đông, một trong những tuyến đường biển tối quan trọng của nền kinh tế toàn cầu.

Trung Quốc ngang ngược kéo giàn khoan vào vùng biển Việt Nam

Thách thức hiện nay đối với quân đội Mỹ là tìm ra những chiến thuật có tác dụng răn đe những động thái tưởng như vô hại nhưng lại cực kỳ nguy hiểm trên của Trung Quốc mà không làm tình hình căng thẳng leo thang thành một cuộc xung đột quân sự.

Một quan chức cấp cao của Lầu Năm Góc cho biết: “Những nỗ lực răn đe Trung Quốc trên Biển Đông từ trước tới nay của chúng tôi rõ ràng là chưa hiệu quả.”

Tình hình căng thẳng trên Biển Đông, nơi Trung Quốc đang có những hành động hung hăng, ngang ngược để bắt nạt các nước láng giềng đã phủ bóng đen lên hội nghị Diễn đàn Chiến lược và Kinh tế Mỹ-Trung diễn ra ở Bắc Kinh hôm thứ Tư vừa rồi.

Dấu hiệu chứng tỏ Mỹ bắt đầu thay đổi chiến lược răn đe Trung Quốc được thể hiện rõ ràng từ hồi tháng Ba khi Mỹ điều nhiều máy bay trinh sát P-8A bay trên bãi Cỏ Mây thuộc quần đảo Trường Sa của Việt Nam.

Tại bãi cạn này, hải quân Philippines đã cho một chiếc tàu chiến cũ ủi thẳng vào và trở thành nơi đồn trú cho một tiểu đội thủy quân lục chiến từ năm 1999. Hồi tháng Ba, Trung Quốc đã cho nhiều tàu hải cảnh đến bãi cạn này với ý đồ ngăn chặn tàu tiếp tế của Philippines ra bãi cạn trên. Trong tình hình đó, máy bay P-8A của Mỹ đã cố tình bay thấp để tàu Trung Quốc có thể nhìn thấy.

Hải cảnh Trung Quốc chặn đường tiếp tế của tàu Philippines ra bãi Cỏ Mây

Một cựu quan chức Lầu Năm Góc nhận định: “Đây là một biến chuyển mới, và thông điệp mà người Mỹ muốn phát ra rằng chúng tôi biết các anh đang làm gì, hành động của các anh sẽ gây ra hậu quả, bởi chúng tôi có khả năng và ý chí, và chúng tôi đang ở đây.”

Một phát ngôn viên của Bộ Chỉ huy Thái Bình Dương Mỹ đã khẳng định: “Chúng tôi thường xuyên có các hoạt động tuần tra trên những vùng trời và vùng biển đó.”

Việc Mỹ sử dụng rộng rãi máy bay trinh sát trên Biển Đông đồng nghĩa với việc họ sẵn sàng công khai những hình ảnh hay video về các hoạt động ngang ngược của Trung Quốc trên biển. Các quan chức Mỹ tin rằng Trung Quốc sẽ phải dừng lại để suy nghĩ nếu những hình ảnh tố cáo tàu của họ cố tình đâm vào tàu Việt Nam hay ngư dân Philippines bị công bố trên truyền thông.

Bộ Chỉ huy Thái Bình Dương của Mỹ đóng ở Hawaii cũng được yêu cầu giám sát chặt chẽ diễn biến tình hình trên Biển Đông và cung cấp cho chính phủ các nước tây Thái Bình Dương thông tin chi tiết về vị trí của các tàu Trung Quốc trên biển.    

Mỹ đã cung cấp cho Philippines, Nhật và một số quốc gia khác trong khu vực những thiết bị radar cải tiến và các hệ thống giám sát khác để hình thành một mạng lưới chia sẻ thông tin rộng lớn hơn trong khu vực.

Máy bay trinh sát P-8A của Mỹ thường xuyên tuần tra trên Biển Đông

Lầu Năm Góc cũng đang xây dựng kế hoạch tính toán việc phô trương sức mạnh để răn đe Trung Quốc, chẳng hạn như hành động cho máy bay ném bom chiến lược B-52 qua biển Hoa Đông hồi năm ngoái sau khi Trung Quốc đơn phương tuyên bố thiết lập khu vực nhận diện phòng không. Trong tương lai, Mỹ có thể sẽ điều tàu chiến đến gần các khu vực tranh chấp trên biển.

Các quan chức quốc phòng Mỹ nói rằng họ có thể triển khai các tàu tuần duyên tới Biển Đông để đối phó với các hành động phi pháp của tàu dân sự Trung Quốc, đồng thời điều tàu chiến để hộ tống tàu cá Philippines và các nước khác để tránh bị tàu Trung Quốc quấy nhiễu trên Biển Đông.

Năm 2010, Mỹ đã tuyên bố rằng họ có “lợi ích quốc gia” trên Biển Đông, và họ đã theo dõi sát sao việc Trung Quốc chiếm quyền kiểm soát bãi cạn Scarborough từ tay Philippines vào năm 2012.

Từ lâu, Mỹ đã thực hiện các hoạt động trinh sát hàng không trên Biển Đông, tuy nhiên việc máy bay trinh sát thế hệ mới P-8A được đưa vào hoạt động trên vùng biển này chứng tỏ sự quyết liệt trong hoạt động giám sát tình hình của Mỹ.

Bà Bonnie Glaser, chuyên gia châu Á tại Trung tâm Chiến lược và Nghiên cứu Quốc tế cho rằng những hoạt động trinh sát trên không này cho thấy Mỹ “quan tâm đến giải pháp hòa bình cho những tranh chấp trong khu vực và phản đối hành động bắt nạt của Trung Quốc”.

Hiện Philippines cũng đang muốn tăng cường năng lực trinh sát của quân đội nước này để phanh phui những hành động khiêu khích của Trung Quốc trên Biển Đông. Một quan chức Philippines cho hay quân đội nước này sẽ mua thêm 2 máy bay trinh sát của Mỹ để xây dựng một lực lượng quốc phòng đáng tin cậy.